TANIEC SUFI

Sufich można spotkać niemal wszędzie na świecie. Sufizm to zbiorcze określenia dla wielu mistycznych nurtów w islamie. Sufizm często posługuje się muzyką, śpiewem i tańcem jako intensywną metodą duchowego rozwoju. Najbardziej interesującym, stanem do obserwacji u sufich jest taniec, a miasto Lahore w Pakistanie, wydaje się idealnym miejscem do spojrzenia prosto w oczy wirującemu sufi.

Taniec sufi jest dynamiczną medytacją, przeplatającą się z relaksacją. Tańce sufi znane są w formie wirującej medytacji, której nadrzędnym celem jest odkrycie prawdziwego przeznaczenia, a także swej prawdziwej tożsamości. To praktyka służąca uwolnieniu tego, co jest w nas niejasne. Taniec ma ułatwić stworzenie wewnętrznej przestrzeni, w której jest miejsce na spokój i samoakceptację. Dynamiczny taniec przy specyficznej (transowej) muzyce, przeplatany jest relaksacją.

Świat islamu, zwłaszcza ten fundamentalistyczny zawsze patrzył na sufich z niepokojem, nazywając ich fakirami, derwiszami lub darwaze – są to zwykle pejoratywne określenia. Sufizm jest z założenia antyautorytarny czyli negujący potrzebę istnienia kleru, stawia na indywidualizm poznania oraz refleksję. Jest więc niewygodny dla władzy. W swym założeniu stawia na kontemplację intelektualną będąc skupionym na indywidualizmie jednostki. Jest próbą osiągnięcia jedności z boskim Absolutem. W najpowszechniejszej formie polega na regularnych modlitwach, recytacji formuł religijnych i boskich imion, które mogą być niezwykle różne i zależą od tariki, czyli ścieżki sufickiej. Rozwój duchowy sufich opiera się na "zaniknięciu" tego, co ludzkie, a następnie na przejściu w inny, "pozaświatowy" stan bytu. Dokonuje się wówczas przemiana człowieka, tak, by mógł się napełnić boską substancją. Chociaż odległość ludzi od Boga jest wg sufizmu nieskończenie wielka, można ją skrócić poprzez bezwzględne oddanie i miłość. Sufi opracowali skomplikowany system ćwiczeń cielesnych i duchowych mających doprowadzić człowieka do doskonałości. Znaną praktyką sufizmu jest kontemplacyjne, związane z kontrolą oddechu powtarzanie imion Boga, a także ekstatyczny taniec, poezja oraz zikr.

Z Zikrem spotkałem się w Dagestanie oraz Kurdystanie irackim. Jest to rytualna modlitwa. Może ona być głośno wypowiadana, lecz jest i cichy zikr, podczas którego słów nie powtarza się na głos, a jest nią modlitwa i medytacja sercem, otwarcie na miłość do Boga. Jest bardzo wiele różnych typów Zikru, niektóre niezwykle widowiskowe, jak obracanie się na prawej stopie wokół własnej osi. Zikr zawsze zbliżał ludzi do Boga, pozwalając na duchową wycieczkę w świat transcendentalny. W latach wszystkich wojen był on remedium na zranioną duszę i zagubioną tożsamość. Aby odprawiać Zikr, należy znać i przestrzegać przypisanych mu kilku zasad, z których najważniejsze to specjalny rytmiczny ruch, odpowiednia poza oraz umiejętności kontrolowania oddychania.

Ruch sufizmu i pierwsi jego adepci pojawili się w VII wieku w irackiej Basrze. Powstanie ruchu było to związane z poszukiwaniem Boga i chęci poznania go poprzez kontemplację. Była to też reakcja na przepych i dekadencję dworu kalifów z dynastii Umajjadów. Najpopularniejszym odłamem-czyli bractwem sufizmu w Centralnej Azji jest Nakszbandijja. To bractwo, popularne w Turcji, Afganistanie, Czeczenii, Dagestanie, Tadżykistanie, Kurdystanie, Syrii, Egipcie, Palestynie, Indiach, Indonezji, Malezji, Chinach. Założył je ChwadżaBaha' ad-Din Muhammada Ibn Muhammada Nakszbanda (1318-1389). Mimo że Nakszbandijja zrodziła się w Persji, to zawsze najwięcej wyznawców bractwo to miało na pustyniach Azji Środkowej – w Turkmenistanie i Afganistanie. Główny ośrodek Nakszbandijji znajdował się w tadżyckiej Bucharze. Obejmował on meczet i szkołę. Jednorazowo mieściło się tam ponad pięć tysięcy ludzi. Był największym mahometańskim ośrodkiem nauki islamu w centralnej Azji. Mimo że w wielu odłamach sufizmu jej członkowie całe życie kontemplują nie podejmując pracy i żadnej walki, w Nakszbandijjskiej odmianie sprawa wygląda inaczej. Wielu jej członków stało na czele powstań przeciwko władzy carskiej i komunistycznej na ziemiach byłych republik ZSRR w Azji Środkowej i Północnego Kaukazu. Wyznawcy tego sufizmu mieli kilka cnót jak dla przykładu żelazna dyscyplina czy całkowite poświęcenie dla ideałów, a ścisła hierarchia bractwa, pomogła w stawieniu oporu carowi i bolszewikom. W Azji Centralnej ruchy mistyczne zajęły wysoką pozycję przyczyniając się do rozprzestrzeniania islamu wśród grup pochodzenia mongolskiego, stając się politycznymi sojusznikami władzy, często przeobrażając buntowników w oligarchów, posiadających majątki oraz wpływy. Wyznawcy sufizmu stawali się elitą, często działającą jako arbitrzy w konfrontacjach politycznych. Z czasem władza rosyjska zaczęła obawiać się wpływów sufi, gdyż często ich liderzy podburzali ludność przeciwko rządzącym. W czasach radzieckich mimo walki z religią władza rodów sufickich była bardzo duża, także dzięki poparciu partyjnych elit miejscowych. Sufizm w tamtej przestrzeni charakteryzował się dużą różnorodnością, nie było nigdy jedynego ośrodka władzy, stąd były różne społeczności sufickie, różni mistrzowie .

W Pakistanie sufi są szczególnie traktowani. Najwięksi mistycy i najlepsi tańczący sufi-jak na przykład Ci na filmach — darzeni są szczególną estymą. Jednocześnie są oni celem nagonki i ataków terrorystycznych. Twardogłowi mułłowie- zwłaszcza ci niepiśmienni - uznali ich za szatanów, którzy sprzeniewierzyli się religii.