Maputo – miasto założone przez Portugalczyków i nazwane przez nich Lourenço Marques to stolica i największe miasto współczesnego Mozambiku. To położone na wybrzeżu Oceanu Indyjskiego portowe miasto jest tętniącą życiem afrykańską metropolią przyciągającą różnorodnością i niepowtarzalną atmosferą. Najbardziej znaną na świecie osobą urodzoną w Maputo jest Eusébio czyli Eusébio da Silva Ferreira, przydomek „Czarna Pantera” – największy portugalski piłkarz wszechczasów.
W Maputo obejrzeć można kilka architektonicznych perełek a jedną z nich jest z pewnością miejski dworzec kolejowy, uznawany za jeden z najpiękniejszych na świecie. Stacja zaprojektowana została przez słynnego Gustave’a Eiffla w 1910 roku. Z eleganckiego budynku głównego dotrzeć można do dwóch platform pokrytych bogato zdobionym żelaznym dachem wspartym pięknie dekorowanymi kolumnami i belkami. Bardzo interesujące są zwłaszcza elementy zdobne pochodzące z epoki w której dworzec powstał – zegary ścienne, duże wentylatory sufitowe, piękne portugalskie kafelki, rzeźbione drewniane drzwi, żelazne ławki i duże dzwony. Ta przepiękna zabytkowa stacja pełna jest magii i melancholii, przywodzi na myśl podróże po odległej kolonialnej Afryce.
Kolejnym budynkiem w Maputo zaprojektowanym przez architektów szkoły Gustave’a Eiffla jest Żelazny dom (Casa de Ferro), znajdujący się w centrum miasta przed pierwszą statuą Samory Machel – wyzwoliciela i pierwszego prezydenta kraju. Casa de Ferro przywieziony został z Belgii w 1892 roku i miał być siedzibą ówczesnego gubernatora kolonii. Budynek ma trzy kondygnacje i dwuspadowy dach. Wejść do niego można przez niewielkie metalowe zewnętrzne schody, które prowadzą na piętro. Zdobne balustrady wraz z balkonami są jedynymi dekoracjami budynku.
Na tle błękitnego nieba w Maputo szczególnie wyróżnia się i rzuca w oczy śnieżnobiała katedra Nossa Senhora de Conceição. Jest to kościół katolicki zbudowany w 1944 roku na Centralnym Placu Niepodległości. Katedra stoi w pobliżu Francusko-Mozambickiego Centrum Kultury, w którym oprócz zajęć francuskiego odbywają się również spektakle, koncerty, występy taneczne i różnego rodzaju eventy, a także ekspozycje i wystawy sztuki. Znajduje się tu również ciekawy sklep z rękodziełem i kawiarnia. Na szczególną uwagę zasługują dzieła słynnego mozambickiego artysty Malangatana, którego prace uznane zostały za narodowe dziedzictwo Mozambiku. Jego dzieła pokazywane były w całej Afryce i znajdują się w zbiorach Narodowego Muzeum Sztuki Afrykańskiej w Waszyngtonie. Malangatana tworzył również liczne murale ścienne, które zobaczyć można między innymi na jednej ze ścian Muzeum Historii Naturalnej.
W muzeum tym mieści się kilka kolekcji zabalsamowanych zwierząt i jedyna taka na świecie – pochodząca z początku XX wieku kolekcja 14 płodów słoni. Eksponaty przedstawiają kolejne etapy rozwoju od poczęcia do 22 miesiąca ciąży. W muzeum znajduje się także kolekcja ilustrująca lokalne grupy etniczne i plemiona Mozambiku. Zobaczyć można tu obrazy i posągi, a także akcesoria, maski, narzędzia i instrumenty muzyczne.
Będąc w Maputo koniecznie wybrać się trzeba także na barwny rynek Mercado Central. Można tu znaleźć różnorodne owoce, warzywa i przyprawy, jak również produkty codziennego użytku i rękodzieło artystyczne. Rynek zlokalizowany jest w niezwykle ciekawym architektonicznie budynku zbudowanym na początku XX wieku. Na szczególną uwagę zasługują ciekawe markizy dachowe doświetlające jego wnętrze.
W centralnej części stolicy, w dzielnicy Polana znajduje się Vila Algarve. To elegancki budynek zbudowany w 1934 roku ozdobiony kafelkami. Była to siedziba PIDE w Mozambiku (portugalska tajna policja polityczna, istniejąca w okresie dyktatury Salazara). Vila Algarve była świadkiem wielu scen tortur, jakich portugalska policja dopuszczała się wobec obywateli, którzy łamali rozkazy faszystowskiego reżimu. Obecnie okryty złą sławą budynek pozostaje opuszczony i jest schronieniem dla bezdomnych.
W Mozambiku językiem urzędowym jest portugalski, jednak na ulicach usłyszeć można regionalne dialekty wywodzące się z Bantu. Co prawda większość mieszkańców preferuje typowo europejskie stroje, ale z racji klimatu i tradycji chętnie noszone są tu zwłaszcza przez kobiety Capulana czyli tkaniny w typowo afrykańskie wzory. W kuchni popularne są zwłaszcza dania z grilla i owoce morza, a aromatyczne przyprawy nadają potrawom wyjątkowego smaku. Często spotyka się składniki takie jak maniok , kokos, orzeszki ziemne, mango, banany, ananas i kukurydza. W Mozambiku warto sprobować zwłaszcza wyśmienite ciasto “bolo Polana” oraz tradycyjne dania : “malata”, “matapa”, “guisado de carangejo”.
Mozambijczycy kochają muzykę i tańce, chętnie organizują festiwale muzyczne i taneczne. Tańcem starają się wyrazić swoje emocje, tradycje i zwyczaje. Istnieje wiele stylów tanecznych, wiele jest tu też instrumentów i rytmów. Klasyczne instrumenty muzyczne wykonywane są głównie z drewna, owoców i skór zwierzęcych. Ludowym tańcem Mozambiku jest Marrabenta, która jest połączeniem tradycyjnych rytmów z portugalska muzyką ludową. Najbardziej znani artyści, którzy byli twórcami tego gatunku to Fany Pfumo, Dilon Djindji oraz Wazimbo. W późniejszym okresie taniec ten przyjął nieco nowocześniejszą formę i połączył się z gatunkami muzyki pop. Obecnie wykonywany jest między innymi przez zespoły Eyuphuro i Orchestra Marrabenta Star de Moçambique. Pokazy tańca Marrabenta obejrzeć można między innymi podczas corocznego święta „Marrabenta Festival” w Maputo.
Będąc w Maputo wieczorami warto odwiedzić i zrelaksować się w jednym z licznych tu barów i klubów w popularnej Feira Popular. Jest to dość spory kompleks otoczony murami, gdzie znaleźć można dziesiątki małych barów i restauracji, a także parki rozrywki oraz sale koncertowe. Inna alternatywą jest Nucleo de Arte – miejsce spotkań malarzy i artystów. W tej przestrzeni ulokowana jest galeria sztuki z interesującymi wystawami, które zmieniane są w każdym tygodniu. Miejsce to chętnie odwiedzane jest przez ludzi związanych z szeroko rozumianą kulturą, prowadzone są tu ciekawe dyskusje a wieczorami odbywają się koncerty na żywo.
Maputo to niezwykle interesujące miejsce. Miasto ma do zaoferowania szeroki wachlarz atrakcji, zarówno podczas aktywnego zwiedzania w ciągu dnia, jak i nocą, kiedy to oferuje rozrywki typowo relaksacyjne. Warto wybrać się do Maputo i poczuć wszystkimi zmysłami tę wyjątkową mozambicką metropolię.
Szczegóły i programy wypraw do Mozambiku znajdują się na stronie wyprawy 1 , wyprawy 2, Mozambiku i Suazi znajdują się stronie wyprawy. O Mozambiku i Suazi czytaj w naszych artykułach i oglądaj na: Suazi Taniec Trzcin uroczystości, Suazi Taniec Trzcin Festiwal
Autor: Dorota Przyborkiewicz