kontakt@pozatrasa.pl
+48 22 350 73 46

Góry Iranu

Góry Iranu – Wspomnienia z podróży przez Iran.

Góry Iranu – śmiało stwierdzić można, iż w kraju tym górskie przestrzenie odnajdziemy niemal wszędzie. Iran to kraj wyżynno – górski a jedynie okolice Morza Kaspijskiego i Zatoki Perskiej to niziny.

Góry Zagros, które ciągną się w zachodniej części kraju, mają charakterystyczny rusztowy układ (widoczny na zdjęciu powyżej) – ich liczne grzbiety ciągną się z północnego zachodu na południowy wschód. Najwyższym szczytem Gór Zagros jest Zard-e-Kuh o wysokości 4547 metrów n.p.m., który położony jest w pobliżu miasta Chalgard, w przestrzeni geograficznej nazywanej Bachtria Czarmahal.

Na granicy Iranu z Irakiem – znajdują się Góry Kurdystańskie. Wschód kraju to Góry Wschodnioirańskie, a północ Elbrus – będący najwyższym pasmem w Iranie. To tu znajduje się najwyższy szczyt w całym kraju – Demawend sięgający 5671 metrów n.p.m. Na Demawand miałem zakusy od dawna. Myślałem, że zdobędę go w czasie jednej z moich podróży przez góry Iranu. Zarezerwowałem na to trzy dni. Jednak koniec kwietnia i początek maja to okres częstych lawin, wycofałem się więc z prób i przełożyłem zdobycie szczytu na lepszy czas.

Demawand, nie od dziś mnie fasycnuje. To wulkaniczny stożek – przez lata święta góra Persji, a dziś symbol piękna gór dla wielu mieszkańców Iranu. To taki polski Giewont, na którego szczycie pragnie stanąć choć raz w życiu niejeden z Polaków. Jest to góra autonomiczna – coś na kształt polskiej Babiej Góry, co wiąże się z tym, iż szczyt często jest targany silnymi wiatrami oraz częstymi kaprysami pogody. Demawand znajduje się na uboczu górskiej drogi biegnącej z Teheranu nad Morze Kaspijskie. Mimo że położony jest w górach Elburs, to jego symetryczny wulkaniczny stożek okazale góruje nad sąsiednimi szczytami. Te, w większości mające charakter pustynny i nie przekraczają 4000 metrów n.p.m. Dzięki takiemu otoczeniu oraz częstym wyziewom wulkanicznym Demawend zdecydowanie się wyróżnia. Co istotne dość niska szerokość geograficzna sprawia, że na Demawendzie jak i w całym środkowym masywie Elbursu nie ma lodowców, a jedynie płaty wiecznego śniegu i tak zwane lodowczyki.

W Iranie odwiedziłem również i poznałem Góry Środkowoirańskie, które oddzielone od Gór Zagros są pustynią a ich wysokość sięga ponad 4000 metrów n.p.m. Najwyższym szczytem jest Kuh-e-Hazar, który sięga 4420 metrów n.p.m. Wschód Iranu to górskie pustynne równiny z pustynią śmierci Lut na czele – dosłownie i bez epatowania, bo na niej nie ma życia, brak tutaj nawet bakterii. To teren Gór Wschodnioirańskich, których najwyższym szczytem jest Kuh-e-Taftan o wysokości 4042 metry n.p.m.

góry Iranu

Iran to także liczne jaskinie, których eksploracja jest fascynującym doświadczeniem – to obserwowanie procesów geologicznych i oryginalnych dzieł natury, niczym zabawa z przyrodą pod mikroskopem. W jaskiniach wiele może zadziwić, a poznawanie tych tajemniczych wnętrz gór, można powiedzieć, jest bardziej uniwersalną aktywnością. Niezależnie od pogody i temperatury na zewnątrz, w środku jaskini jest stała temperatura, dlatego można je eksplorować każdego dnia. Jaskinie podobnie jak zapomniane zbocza gór i ich wierzchołki to bardzo często kapsuły czasu z istnienia których na codzień nie zdajemy sobie sprawy. Wnętrza jaskiń to także często dawne miejsca kultu religijnego. Najpiękniejsze jaskinie w Iranie znajdują się w Kurdystanie i okolicach miasta Hamadam. W Jaskini Ali-Sadr wykopaliska i badania archeologiczne doprowadziły do odkrycia w jej wnętrzu starożytnych dzieł sztuki, między innymi ceramiki mającej 12 000 lat. W części wejściowej znajdują się malowidła przestawiające sceny polowań.

Góry Iranu wieki temu bywały czczone i otoczone religijnym nimbem. W czasach zoroastryzmu, jeszcze przed nastaniem islamu,  liczne irańskie szczyty traktowane były jak centra świata i kosmosu. Wierzono, iż są one schronieniem groźnych i budzących trwogę sił natury a przy okazji siedzibą bóstw oraz miejscem pobytu przodków. Góry i ich szczyty były źródłem życia, wody i dobrobytu.

W górach Iranu spotyka się częste kopczyki kamieni. W górskich dolinach mieszkają po dziś dzień liczni nomadzi jak na przykład pasterze Lori, u których życie wygląda jak wieki temu. Podróż w te rejony to prawdziwa wyprawa w czasie do miejsc obcych współczesnemu Iranowi.

Góry Iranu

Dziś w znacznej przestrzeni islamu oddawanie czci górom jest zabronione, ale oczywiście od tego są liczne i praktykowane odstępstwa, jak na przykład w Tadżykistanie i Indiach. W Himalajach i Tybecie ( które nie należą wprawdzie do przestrzeni islamu) znajduje się rekordowa ilość “świętych” gór, zamieszkałych przez hinduistyczne i buddyjskie bóstwa i region ten w mitologii hinduistycznej nazywany jest Dewiabumi, co oznacza krainę bogów. W Tybecie i Himalajach – temat świętych gór to niemal rzeka, bo każdy z wielkich himalajskich szczytów ma swoje legendy, mitologię i historię. Ich religijno – mistyczny charakter, najlepiej odzwierciedlają nazwy nadane szczytom, jak chociażby Annapurna – Bogini pożywienia, Cho Oyu – Turkusowa Bogini, Makalu – Wielki Czarny Sziwa. W Tybecie znajduje się też najświętsza ze świętych gór świata – czczona przez miliard ludzi w Azji – Góra Kailash. To źródło natchnienia dla wyznawców buddyzmu, lamaizmu, hinduizmu i tajemniczej religii Bon. Pielgrzymka wokół świętej Góry Kaliash jest niewątpliwie największym i najpiękniejszym doświadczeniem życia i życzę każdemu aby to przeżył.

Szczegóły i programy wypraw do Iranu znajdują się stronie wyprawy 1 lub wyprawy 2. O Iranie – Iran Pustynia Kalut czytaj w naszych artykułach: Iran Kerman,  Isfahan Iran, Iran HafezIran Pustynia Lut,  Iran i Irańska taqija i tarof – czym są?,  Klucz do zrozumienia dzisiejszego Iranu: wojna z Irakiem,  Meszhed. Jak wygląda święte miasta Iranu?,  Jazd – czym jest pogrzeb powietrzny?,  Teheran – światowa metropolia czy bezduszny moloch?,  Iran. Kaluty i pustynia Dasz-E Lut,  Iran: ofiara czarnego PR Polityki

Autor: Łukasz Odzimek