Kalasze w Pakistanie to grupa etniczna zamieszkująca teren przygraniczny z Afganistanem w dolinach Rumbur, Bumboret i Birir na południe od miasta Czitral.
Wioski Kalaszy usytuowane są na terenach górskich powyżej dwóch tysięcy metrów, gdzie zimą dojazd jest problematyczny, a latem zagrożeniem bywają bandy talibów, którzy ostatnimi czasy zintensyfikowali swoje działania. Jednak podróż w ten rejon świata – zwłaszcza od wschodu Pakistanu – poprzez liczne wąwozy i doliny gór Karakorum- jest niesamowita, a żaden przymiotnik nie odda piękna splendoru tamtejszej scenerii. To podczas tej podróży i na tym terenie Pakistanu ujrzeć można cały amfiteatr szczytów Karakorum okrutnie tnących błękitne niebo swymi ścianami, a u podnóża gór spotkamy „złote tarasy”, na których uprawiana jest pszenica i jęczmień. Droga do Kalaszy może stać się więc duchową odyseją, a przy okazji pielgrzymką pośród skał majestatycznego Karakorum.
Dzięki otoczeniu górami, Kalaszowie byli od zawsze izolowani, co pomogło im w zachowaniu własnych tradycji, kultury i obyczajów – jakże odrębnych od islamu. Po dziś dzień, religia i ziemie Kalaszy są solą w oku islamskich fundamentalistów, którzy już wieki temu nazwali ziemie Kalaszów ( a także Nuristańczyków) – Kafiristanem czyli ziemią innowierców, która “ukrywa lub zaprzecza prawdzie religijnej”.
Kalaszowie – mimo że żyją na pograniczu świata afgańsko-pakistańskiego, który nie od dziś słynie z upolitycznienia religijnego i fundamentalizmu – zachowali swą odmienną religie. Jest ich jedynie sześć tysięcy, z czego połowa kultywuje własną – jedyną politeistyczną (pogańską) religię , jaka przetrwała na obszarze oceanu islamu który ciągnie się od Turcji aż po Indie. W uproszczeniu, Kalaszowie wierzą w dwanaście głównych bogów i bogiń personifikujących różne siły natury. Ku ich czci wznoszone są z drewna i kamienia świątynie oraz składane ofiary z kóz. U Kalaszy rozpowszechniony jest – zabroniony w islamie – kult przodków. Czczą oni święty ogień w trzech postaciach: słońca, błyskawicy i ognia. Część z Kalaszy przeszła na islam – zwykle z czysto oportunistycznych pobudek – muzułmanie oferują im stypendia, pracę, zimowe ubrania i wiele udogodnień w zamian za religijna konwersję. Jednak taka zmiana religii powoduje wykluczenie Kalasza ze wspólnoty.
Kobiety Kalaszy chodzą na co dzień ubrane w tradycyjne stroje: długie czarne suknie bogato zdobione kolorowymi haftami i przepasane kolorową, ręcznie plecioną szarfą. Zastanawiała mnie w strojach kobiet obecność muszelek – nie mam pojęcia skąd one je biorą, bo do morza stad jest tysiąc kilometrów, a jest to nie-mobilna społeczność. Muszelki u kobiet zdobią nakrycia na głowę, a szyję zdobią korale lub rzemyki. Strój kobiet ma zwykle kolor żółty, czerwony, pomarańczowy lub czarny. Kalasze zamieszkują domy, budowane schodkowo na stoku górskim, z drewna i kamienia, o płaskich dachach, gdzie często dach domu jest tarasem kolejnego.
Pochodzenie Kalaszów pozostaje przedmiotem sporu. W latach 8o. XX wieku zostali oni uznani za domniemanych potomków żołnierzy Aleksandra Wielkiego, których część osiedliła się po podboju Azji w dolinach Hindukuszu. Można się z tym zgodzić, bo to co zaskakuje w wyglądzie Kalaszy, to ich jasna skóra, niebieskie oczy i blond włosy. Jednak takie pochodzenie Kalaszy, zostało podważone w wyniku przeprowadzonych badań DNA i wykluczyły tę hipotezę.
Kalasze są więc zagadka – a przy okazji ostatnim tchnieniem dawnych cywilizacji i pozostają fascynującym społeczeństwem.
Kalasze w Pakistanie – Szczegóły i programy wypraw do Pakistanu znajdują się stronie wyprawy 1 , wyprawy 2 , wyprawy 3 lub wyprawy 4. O Pakistanie czytaj w naszych artykułach: Pakistan: podróż autostradą Karakorum i inne ciekawe miejsca, Dolina Shigar w Pakistanie, Hunza w Pakistanie, Afganistan granica z Pakistanem Torham, Północny Pakistan – religie
Autor: Łukasz Odzimek